Nhận diện tâm lý “overtrade” – kẻ thù thầm lặng khiến tài khoản bốc hơi, cùng cách kiểm soát hành vi giao dịch mất kiểm soát. Nếu bạn còn gặp vấn đề giao dịch mất kiểm soát thì bài viết này sẽ phù hợp dành riêng cho bạn. Hãy cùng chúng tôi đi tìm lý do và cách giải quyết vấn đề “Overtrade” này nhé!
» Không Vào Lệnh Cũng Là Một Chiến Lược – Khi Trader Chọn Đứng Ngoài
“Overtrade” là gì và vì sao nguy hiểm?
Trong cộng đồng trader, “overtrade” giống như một căn bệnh âm thầm nhưng dai dẳng – đó là khi bạn vào quá nhiều lệnh, giao dịch liên tục một cách thiếu kiểm soát, không tuân theo kế hoạch đã đặt ra từ trước.
Bạn có thể tự nhủ: “Thị trường đang sôi động, mình phải tranh thủ kiếm cơ hội!”. Nhưng thật ra, việc vào lệnh liên tục không phải vì bạn có chiến lược tốt, mà vì bạn đang bị cảm xúc điều khiển – có thể là sự hưng phấn sau khi thắng lệnh, hoặc lo lắng vì vừa thua.
Và chính thói quen này là thứ âm thầm “ăn mòn” tài khoản, khiến bạn thua lỗ dù trước đó có một hệ thống giao dịch ổn định và logic rõ ràng. Những dấu hiệu cho thấy bạn đang Overtrade – mà không nhận ra:
🔸 Vừa thua lệnh đã vào lệnh mới ngay lập tức
Bạn không cho mình thời gian để bình tĩnh lại. Bạn chỉ muốn “gỡ lại” nhanh chóng – và đó là lúc cảm xúc chi phối hành động.
🔸 Vào lệnh chỉ vì thấy giá chạy mạnh, không có tín hiệu rõ ràng
Giá biến động khiến bạn có cảm giác “bỏ lỡ”, nên bạn vào lệnh theo bản năng, không theo chiến lược đã định.
🔸 Số lệnh trong ngày cao bất thường
Bạn mở nhiều lệnh hơn hẳn so với những gì bạn từng backtest hoặc đặt ra trong kế hoạch. Bạn đang bị cuốn theo thị trường.
🔸 Luôn có cảm giác: “Phải vào lệnh ngay, nếu không sẽ mất cơ hội”
Bạn bị ám ảnh bởi nỗi sợ bỏ lỡ (FOMO) và mất đi sự kiên nhẫn – một phẩm chất sống còn của trader kỷ luật.
Nguyên nhân sâu xa đến từ… cảm xúc
1. Sợ bỏ lỡ cơ hội (FOMO – Fear Of Missing Out)
Bạn thấy thị trường đang biến động mạnh, mọi người xung quanh đều khoe lệnh thắng, tài khoản xanh. Và rồi bạn nghĩ: “Nếu không vào lệnh lúc này, mình sẽ bị tụt lại phía sau!”.
Cảm giác bị “bỏ lỡ” thôi thúc bạn nhảy vào thị trường mà không cần phân tích kỹ, bất chấp việc không có tín hiệu rõ ràng.
2. Tham lam sau chuỗi lệnh thắng
Vài lệnh thắng liên tiếp có thể khiến bạn cảm thấy “mình đang bất bại”. Bạn nghĩ bạn đã nắm bắt được “nhịp điệu” thị trường và tự tin quá mức: “Giờ là lúc mình thắng lớn hơn!”
Thế là bạn tăng khối lượng lệnh, vào lệnh liên tục… Và chỉ cần một cú đảo chiều nhỏ, toàn bộ thành quả có thể bốc hơi nhanh chóng.
3. Căng thẳng sau khi thua lệnh
Thua lỗ dễ làm bạn mất kiểm soát. Bạn muốn gỡ lại ngay lập tức, không chấp nhận thực tế. Đây là lúc lý trí bị lấn át bởi cảm xúc: “Phải lấy lại tiền, ngay trong lệnh tiếp theo!”
Và bạn bắt đầu vào lệnh với tâm lý “trả thù thị trường” – mà ai từng thử rồi đều biết, kết cục thường là… lỗ thêm.
4. Chán nản hoặc… nghiện giao dịch
Một số trader không giao dịch vì thấy cơ hội rõ ràng, mà vì… hành động click chuột tạo cảm giác hưng phấn, giải tỏa. Họ giao dịch như một thói quen – giống như việc lướt mạng xã hội, không mục tiêu rõ ràng.
Hệ quả là họ dễ dàng rơi vào tình trạng “vào lệnh để có cảm giác”, và tài khoản bị mài mòn dần theo thời gian.
Cách kiểm soát hành vi Overtrade
1. Thiết lập giới hạn số lệnh/ngày
Tự đặt ra luật:
- Tối đa X lệnh/ngày (ví dụ: 3 lệnh/ngày).
- Nếu thua liên tục 2 lệnh, ngưng giao dịch hôm đó.
- Giao dịch theo tín hiệu đã kiểm chứng, không theo cảm tính.
👉 Mỗi cú click chuột là một quyết định tài chính – đừng để bản thân giao dịch như đang chơi game.
2. Dùng “Trading Journal” để phản chiếu tâm lý
Ghi lại mỗi lệnh với các thông tin sau:
- Lý do vào lệnh (theo chiến lược hay cảm xúc?)
- Tâm trạng khi vào lệnh
- Kết quả giao dịch
- Điều gì bạn học được sau lệnh đó?
Chỉ sau vài tuần ghi chép, bạn sẽ nhận ra: có những lúc mình không nên vào lệnh – nhưng vẫn vào.
Đó chính là lúc cảm xúc dẫn dắt hành vi.
3. Tạo “nghi thức” trước khi giao dịch
Trước mỗi phiên giao dịch, hãy:
- Ngồi lại 5 phút hít thở sâu, tránh vội vàng mở lệnh.
- Đọc lại kế hoạch giao dịch hôm đó.
- Xem lại các lệnh gần nhất: học từ thắng và thua.
- Tự hỏi: Lệnh này có nằm trong hệ thống của mình không? Nếu không, đừng vào.
4. Thực hành “phi giao dịch” đúng lúc
Trong thế giới tài chính, biết khi nào nên không giao dịch cũng quan trọng không kém gì việc tìm điểm vào lệnh đẹp. Nhiều người lầm tưởng rằng phải luôn ở trong thị trường mới là đang “chủ động kiếm tiền”. Nhưng thực tế, đứng ngoài đúng lúc mới giúp bảo vệ tài khoản và tâm lý một cách bền vững.
Khi nào nên tạm dừng giao dịch?
1. Thị trường không có tín hiệu rõ ràng
Đôi khi, dù bạn nhìn vào 5 khung thời gian, 10 chỉ báo – vẫn không có gì chắc chắn. Đó là dấu hiệu để bạn ngồi im. Giao dịch trong vùng nhiễu chỉ khiến bạn “quay cuồng trong lệnh sai”.
2. Sau chuỗi thua lệnh
Lỗ liên tiếp dễ khiến bạn mất bình tĩnh và muốn gỡ lại bằng mọi giá. Nhưng đây chính là lúc tâm lý bạn đang yếu nhất. Tạm dừng, nhìn lại nhật ký giao dịch, phân tích lại lỗi sai – sẽ giúp bạn hồi phục và quay lại với tư duy sắc bén hơn.
3. Khi cảm xúc cá nhân không ổn định
Buồn bã, tức giận, căng thẳng vì chuyện ngoài thị trường – tất cả đều ảnh hưởng đến quyết định giao dịch. Đừng vào lệnh khi tâm lý bạn “chông chênh” – vì thị trường sẽ không nhân nhượng cảm xúc của bất kỳ ai.
“Không giao dịch” không có nghĩa là bạn đang thụ động.
Nó có nghĩa là bạn chủ động chờ đợi cơ hội rõ ràng và phù hợp – thay vì vội vàng bấm nút chỉ để thoả mãn cảm xúc.
👉 Hãy nhớ: Thị trường không phải lúc nào cũng là “máy in tiền”, và giữ tiền cũng là một phần của chiến thắng. Một lệnh không vào đúng lúc – đôi khi còn giá trị hơn cả một lệnh thắng.
Kết luận
Giao dịch thành công bắt đầu từ việc kiểm soát chính mình. Overtrade không phải lỗi của hệ thống giao dịch – mà là lỗi từ chính tâm lý của bạn. Bạn có thể có chiến lược tốt, công cụ mạnh, chỉ báo tối ưu… nhưng chỉ cần một giây thiếu kiểm soát, tất cả có thể đổ vỡ.
Trong thị trường tài chính, kẻ thù lớn nhất không phải là giá đảo chiều, mà là chính bạn – người cầm chuột, bấm nút, và quyết định vào lệnh. Mỗi cú click chuột thiếu suy nghĩ đều là một viên đạn bắn vào tài khoản của bạn.
Hãy luôn ghi nhớ:
- Bạn không cần vào mọi lệnh để thành công.
- Kiên nhẫn không làm bạn chậm lại – mà giúp bạn chọn đúng thời điểm để tiến lên.
- Một trader chuyên nghiệp là người biết dừng lại trước khi quá muộn.
👉 Biến mình thành một nhà giao dịch kỷ luật – biết khi nào nên hành động, và khi nào nên kiên nhẫn đứng ngoài.
Vì đôi khi, quyết định không giao dịch – chính là giao dịch tốt nhất trong ngày.
» Khóa học phương pháp giao dịch nến Heiken Ashi (Video)
Ngoài ra, bạn cũng có thể tìm hiểu thêm các thông tin cần thiết từ trang TRADERPTKT.COM và Nguyễn Hữu Đức Trader. Đây là trang có đầy đủ các thông tin và kiến thức đầu tư từ cơ bản đến nâng cao.
Chúc các bạn thành công!
